Publicatiedatum: 22 september 2015
Reporter: Albert Hendriks - Friesland Holland Nieuwsdienst - www.friesnieuws.nl

Themahotel en stadshotel

Activiteitenhotel in historische stoeterij in Sint Nicolaasga en Herman den Blijker-hotel in Sneek

Eric en Sandra Schrauwen runnen nu de voormalige Friese paardenstoeterij hotel De Oorsprong in Sint Nicolaasga. Zij zijn met de familie Brouwer uit Joure ook eigenaar van het vastgoed.

SINT NICOLAASGA (NL) – Veel veranderingen in de Friese hotelwereld. Aan de buitenkant zie je het niet altijd, behalve aan het voormalige hotel ‘Hanenburg’ in Sneek dat nu ‘Klein Genot’ heet. Maar binnen zwaaien nieuwe managers de scepter. Bedrijfsleiders die verkast zijn of vastgoedeigenaren, zoals de heren Schrauwen en Brouwer uit Joure, die zelf aan de bak moeten omdat hun pachters de huur niet meer kunnen opbrengen. Het overnachten in Friesland wordt er niet minder op voor de vakantieganger én de zakenman. Vandaag in de picture: ‘De Oorsprong’ in Sint Nicolaasga en ‘Klein Genot’ in Sneek, waar de bekende Nederlandse tv-kok Herman den Blijker al eens flink huis hield.

In Hotel De Oorsprong, een roemruchte voormalige stoeterij in de bossen van Sint Nicolaasga, zwaaien sinds het voorjaar van 2015 Sandra en Eric Schrauwen de scepter, bijgestaan door de mede-eigenaar van het onroerend goed, Werner Brouwer uit Joure. Zij namen het roer over van Danny Kurver die nu aanvoerder is van het Hajé-team in Joure. De families Schrauwen en Brouwer focussen op hotel- en vergaderarrangementen die een relatie hebben met de omgeving: museum- en ambachtenstad Joure, de adellijke bossen van Sint Nicolaasga, de golfbaan van Legemeer én Langweer. Deze bekende watersportplaats biedt toegang tot het hele Friese merengebied. Je kunt er sloepen, kajuitmotorjachten en zeilboten huren bij De Hoek Watersport in de buurtschap Dijken, dichtbij Langweer. ‘De Oorsprong’ organiseert ook veel exposities op het gebied van kunst en concerten en houdt filmvoorstellingen.

De hotelkamers zijn gedateerd en daarin wordt deze winter geïnvesteerd. Het restaurantbedrijf laat zich leiden door wat het seizoen biedt met de nadruk op biologische producten en streekproducten die niet per se biologisch zijn. ‘Wie er alleen een kop koffie met zelfgebakken koek of taart wil nuttigen, is ook van harte welkom,” zegt de vriendelijke gastheer Schrauwen. “Kenmerkend voor ons horecabedrijf is de ongedwongen sfeer en de historie, de relatie met het Friese paard. Ons gezellige restaurant nodigt uit voor zowel warme chocolademelk na een stevige boswandeling als voor een borrel of prima diner. In de stalbar is de sfeer van vroeger nog goed voelbaar. In authentieke staat met de statige paardenboxen en voorzien van de namen van Regent en Alva, stamvaders van het huidige Friese paard. In deze sfeervolle ruimte kan men ongestoord samen zijn met een eigen groep, bijvoorbeeld om een aperitief te gebruiken voor men aan tafel gaat of voor een drankje na afloop van een bijeenkomst. De stalbar kan ook gebruikt worden voor besloten feestjes en is tevens uitermate geschikt voor bijvoorbeeld buffetten.”

Adellijke stoeterij redde Friese paard van ondergang
De geschiedenis van De Oorsprong in de buurtschap Huis ter Heide (Sint Nicolaasga) gaat terug naar de 19de eeuw, het jaar 1880. Twee families, Van Eysinga en Vegelin van Claerbergen, zagen met lede ogen aan dat het Friese Paard met uitsterven werd bedreigd. In overleg met de heer L. Broekema, toenmalig directeur van de Landbouwschool in Wageningen, werd een fokprogramma opgezet om het ras voor de toekomst te behouden, maar ook de basis gelegd voor een moderne wijze van stalling met veel licht en lucht. Dat leidde in 1885 tot de bouw van De Oorpsrong voor een bedrag van 20.653 gulden, in die tijd een heel kapitaal. Het hoofdgebouw had in het midden een stalling voor de koetsen (de huidige entree en de receptie) en aan weerszijden een woning als vakantieverblijf voor beide eigenaren (de huidige koetszaal en het restaurant). Aan beide kanten werd een 25 meter lange vleugel aangebouwd, met daarin de stallen en de stalmeesterswoning. De oostelijke vleugel is nog in in authentieke staat en in gebruik. In de hoogtijdagen van de stoeterij (1890-1910) stonden er meer dan 60 paarden, waaronder Friese paarden maar ook Oldenburgers en paarden van "gekruist ras". Dat de stoeterij succesvol was bleek ook uit het prijzengeld in deze periode, waarin de Friese paarden als harddravers op diverse wedstrijden uitkwamen. Tussen 1894 en 1905 werd op die manier ruim 11.000 gulden gewonnen.
In 1906 hield mede-oprichter Jhr. A. Vegelin van Claerbergen de stoeterij voor gezien. De adellijke familie Van Eysinga zette de stoeterij alleen voort tot de dood de andere oprichter, Jhr.Mr. C. van Eysinga in 1930. Hij stak in de periode 1880-1886 het meeste geld en de meeste energie in de stoeterij, vooral in de gebouwen, omdat hij ‘s zomers op het nabijgelegen ‘Boschoord’ woonde.
De oprichters wisselden in het begin van de 19-de eeuw geregeld schriftelijk van gedachten over het verbeteren van het Friese paard — om het wereldwijd unieke ras in stand te kunnen houden — met de toenmalige directeur van de Landbouwschool in Wageningen, de heer L.Broekema. De heer Van Eysinga stond op het standpunt dat verbetering in eigen ras moest worden gezocht, er maatregelen moesten worden genomen op het gebied van de fokkerij, om zo de bekende goede eigenschappen te behouden en zelfs te versterken. De bekendste hengsten van de Oorsprong waren Regent (32) en diens zoon Alva 113 (preferent). Regent (geboren 1883) werd als succesvolle draver in 1893 aangekocht en stond ter dekking voor honderden merries. Van Eysinga beschouwde Alva als het hoogtepunt van de fokkerij. De zeer sierlijke hengst overleed in 1915, waarna van Eysinga in het register van de stoeterij verzuchtte : "hiermede is van de stoeterij de kroon afgenomen".
In totaal hebben er 172 Friese paarden gestaan, 61 Oldenburgers en 88 paarden van andere rassen. De stoeterij is nooit een lucratief bedrijf geweest, verklapte een nazaat van oprichter Van Eysinga.

Wereldwijd beroemd icoon van Friesland
Friese paarden zijn wereldwijd bekende iconen, representatieve symbolen van de provincie Fryslân. De Koninklijke Vereniging ‘Het Friesch Paarden-Stamboek’ (KFPS) in Drachten is het oudste paardenstamboek in Nederland en beheert de belangen van het Friese paard. Het KFPS verwezenlijkt dit middels nauwgezette registratie van Friese paarden, sinds haar oprichting in 1879. Daarnaast voert het KFPS een fokprogramma om de unieke eigenschappen van het Friese paard —vorstelijke uitstraling, zeer betrouwbaar en lief — te behouden en nog verder te verfijnen.
Het KFPS is een internationaal stamboek met ruim 12.000 leden, waarvan zich bijna de helft in het buitenland bevindt. Het KFPS heeft leden in meer dan 50 landen terwijl het Friese paard in alle werelddelen voorkomt en inmiddels vertegenwoordigd is in meer dan 70 landen. De registratie van de buitenlandse paarden vindt, via locale aan het KFPS gelieerde verenigingen, plaats bij het KFPS in Drachten. Friese paarden in binnen- en buitenland worden, volgens KFPS-normen, door het KFPS opgeleide juryleden gekeurd.
De belangstelling voor het Friese paard is de afgelopen decennia enorm gegroeid tot een populatie van 70.000 geregistreerde paarden. Steeds meer paardenliefhebbers raken geïmponeerd door haar onderscheidende uitstraling, haar geschiktheid voor recreatief en sportief rijden en haar vriendelijke karakter.

600 Jaar black beauty’s
Het Friese paard is het enige inlandse paardenras van Nederland. Al in de 13e eeuw was het Friese type bekend. Door een consequent fokbeleid vertoont het Friese paard zoals we dat nu kennen, nog steeds de specifieke raseigenschappen en daardoor overeenkomsten met zijn verre voorouders. Kenmerkend voor de zwarte parels zijn het front, royale behang, zwarte kleur en ruime, krachtige, verheven gangen. De harmonieuze bouw en het edele hoofd, geplaatst op een lichtgebogen hals, volmaken de luxe en fiere verschijning. Het vriendelijke karakter is de sleutel tot een fijn gebruikspaard.

Veelzijdig gebruikspaard
Halverwege vorige eeuw werd het Friese paard voornamelijk gebruikt als trekpaard op de boerenbedrijven. Tegenwoordig worden ze gehouden voor recreatie, fokkerij en sport, vaak ook in combinatie met elkaar. Voornamelijk de dressuursport is zeer populair maar ook zeker in de men- en tuigsport is het Friese paard te vinden. Tussen gebruiksdoel en exterieur bestaat een nauw verband.
Het paard dat werd gebruikt voor de landbouw was kortbeniger en compacter, met een onderstandig voorbeen en een brede borst. Met deze brede borst kon het paard zich beter “in het tuig” werpen en zo meer trekkracht ontwikkelen. Deze exterieurkenmerken zijn tegenwoordig minder functioneel voor het rij-, tuig- of menpaard. Het zwaardere en kortbenige type komt nog wel voor omdat dit type jarenlang zo gefokt is en het meerdere generaties vergt voordat dit uit het ras verdwijnt.

Klein Genot in Sneek: Herman den Blijker was hier
Hanenburg in Sneek kreeg na lange tijd van leegstand een vreemde naam op de gevel geplakt: ‘Klein Genot’. De exploitanten, Michael de Reus en Brian Wieringa, hebben het Sneker stadshotel deze naam gegeven als eerbetoon aan een favoriet restaurant in Zuid-Afrika. De heren runnen nog een horecabedrijf met een complexe naam: ‘Herberg van oom Lammert en tante Klaasje’ en ‘Restaurant De Wijnberg’ aan de Markt in Workum, beide onder één dak. Hun hotelmarketingman en gastheer uit Balk, Gerard Haitsma, mag het allemaal uitleggen. Hij is als opstarter en aanjager wel wat gewend. Na hotel ‘Aan de Wymerts’ een boost te hebben gegeven heeft hij van het Workumer duo de opdracht gekregen het voormalige ‘Hanenburg’ een stabiele reputatie te geven. De afgelopen tien jaar beleefde het stadshotel vele eigenaren en indrukwekkende metamorfoses, onder andere onder leiding van televisiekok Herman den Blijker. Niets hielp. Het hotel-restaurantbedrijf was dermate gebotoxt, gefacelift en gedecoreerd met kitsch dat het eindigde als een identiteitsloze zaak in een stad met wel 125 horecabedrijven. De Fries Haitsma staat echter met beide benen op de grond en verwacht stap voor stap de 120 restaurantplaatsen en 18 deels gemoderniseerde kamers goed bezet te krijgen.

Meer informatie over de hotels in deze reportage:
www.hoteldeoorsprong.nl/
www.kleingenotsneek.nl/

Meer informatie over Herman den Blijker:
www.hermandenblijker.nl/nl/Home/Home

Bron van informatie over het Friese paard:
www.kfps.nl/

Informatie over Friesland Holland hotels:
www.fhhotels.nl

Informatie over recreatie en toerisme in Friesland:
www.frieslandholland.nl
www.friesemeren.eu
www.goudenfriesewouden.nl
www.ijsselmeer.frl
www.waddenzeeland.nl
www.boatcharterholland.nl

Hotel De Oorsprong: Friese historie en kunst in volle glorie.

Hotel De Oorsprong

Horecamanager Gerard Haitsma (bekend van ‘Galamadammen’ in Koudum en ‘Aan de Wymerts’ in Workum) is nu bedrijfsleider bij ‘Klein Genot’ in hartje Sneek.

‘Hanenburg’ aan de Wijde Noorderhorne in Sneek werd ‘Klein Genot’.

Hotel ‘Klein Genot’